Tips tegen winterdips. Hoe herken je het en wat kun je er aan doen?

De kranten en tijdschriften staan er bol van: winterdips. Het absolute dieptepunt is Blue Monday, de slechtste en meest depri maandag van het jaar. Op maandag 25 januari is het weer zover.
De vader van ‘blauwe maandag’ is de Engelse psycholoog Cliff Amall. Hij bedacht in 2005 een, naar zijn zeggen, wetenschappelijk verantwoorde formule waaruit zou blijken dat de maandag van de laatste volle week van januari de dag is waarop de meeste mensen zich treurig, neerslachtig of weemoedig voelen. Dit zou te maken hebben met het feit dat goede voornemens mislukt zijn en de vakanties ver weg lijken. Daarnaast zijn de dagen nog donker en is de maandag voor veel mensen de eerste dag van de werkweek. Ondanks dat Amall in academische kringen werd bekritiseerd, wijden veel grote kranten en ander media ieder jaar opnieuw aandacht aan dit fenomeen.

Een dagje minder vrolijk zijn is niet zo’n probleem. En bovendien ook je minder voelen, hoort bij het gewone dagelijks leven.
We kennen allemaal dat je wel eens minder energie hebt, moe opstaat, tegen de dingen op ziet, je tijdelijk terugtrekt uit sociale contacten en lichamelijk klachten hebt.
Hier kun jezelf wat aan doen. Ik noem een paar dingen die kunnen helpen:

1. Regelmatig leven. Je lichaam beschikt over een biologische klok; een mechanisme dat ervoor zorgt dat je op tijd gaat slapen en wakker wordt. Bij een normaal slaapritme wordt ’s avonds door je lichaam melatonine afgegeven. Dit is een hormoon dat je slaperig maakt. Overdag wordt dit weer afgebroken onder invloed van licht. Grote wisselingen in bedtijden vergen grote aanpassingen van je biologische klok en dit werkt je functioneren overdag tegen. Het beste is om regelmatig te slapen en naar je biologische klok te “luisteren”.
2. Goed ontbijten.  Als je goed ontbijt met bijvoorbeeld vezelrijk voedsel en suikers, in de vorm van verse jus of een stukje fruit, komt je spijsvertering op gang. Dit helpt om de slaap te laten verdwijnen en geeft je lichamelijk en geestelijk energie.
3. Bewegen met matige inspanning. Sport zorgt ervoor dat in de hersenen endorfine wordt aangemaakt. Dit hormoon wordt ook wel het ‘gelukshormoon’ genoemd en het helpt tegen somberheid. Als je naar buiten gaat om te wandelen, fietsen of hardlopen, vang je ook nog eens meer licht. Let er wel op dat je sport met matige inspanning. Dit zorgt voor een betere ontspanning  Wanneer je niet van sporten houdt, is er geen nood aan de man; meditatie heeft een vergelijkbaar effect.
4. Licht. Het is van belang om zoveel mogelijk licht in de ochtend op te zoeken. Vroeg opstaan voor een ochtendwandeling of een rondje joggen in het bos bijvoorbeeld. Zoek als je binnen zit de lichtste plek op bij het raam en ga naar buiten in een pauze. Je kunt je ook door de huisarts laten doorsturen voor ‘lichttherapie’ of zelf een lichtlamp aanschaffen van minimaal 10.000 lux. Iedere ochtend zo’n 20 minuten voor de lamp geeft na een dag of vijf al effect.

5. Sociale contacten. Maak het binnen gezellig als het buiten nat en koud is. Steek de kaarsen of haard aan en nodig mensen uit. Door te lachen en te praten met vrienden kun je de ‘winter blues’ beter aan.

Regelmatig krijg ik mensen onder behandeling die in de winter wat meer energie nodig hebben en een afspraak maken om weer opnieuw te ervaren wat hen vitaliteit geeft. In de behandeling kan dit tijdens de aanraking of tijdens een gesprek waarin dan bijvoorbeeld bovenstaande tips worden besproken.

Het kan zijn dat je winterdip ernstiger vormen gaat aannemen. Zoals bijvoorbeeld wanneer je in je dagelijks functioneren wordt belemmerd, wanneer je niet meer of juist alleen maar kunt slapen. Het is belangrijk om deze klachten serieus te nemen en een afspraak met je huisarts te maken voor overleg. De huisarts weet welke mogelijkheden er zijn om hier goed mee om te gaan.